Maandag, 22 september, zonnig 32°

Vandaag zijn we naar een begrafenisplechtigheid geweest. We reden naar een dorpje ten noorden van Rantepao. We hebben eerst een slof sigaretten gekocht als eerbetoon aan de familie. 70% van de bevolking rookt hier nog en sigaretten kunnen ze makkelijk uitdelen. We werden ontvangen en konden plaats nemen op het terrein.

De ruimten tussen de huizen aan de ene kant en de rijststorages aan de andere kant was helemaal opgevuld zodat ook daar mensen konden zitten. Het hele terrein was versierd met rood zwarte doeken. We kregen koffie met in bananenbladen verpakte rijst. Op het terrein waren inmiddels al 8 varkens aangevoerd. Vandaag was de eerste dag van de hele ceremonie die 5 a 6 dagen zal duren. De overledene was een vrouw die niet getrouwd was. Over haar leeftijd bestond onduidelijkheid.

Volgens sommigen was ze 61, andere gaven 68 aan en nog anderen dachten dacht ze nog ouder was In de komende dagen zullen er ongeveer 100 varkens worden meegebracht door bezoekers aan de ceremonie. Van de 8 varkens werden er 7 op dezelfde manier gedood als we gisteren gezien hebben.

De varkens werden nu alleen niet op een vuur gelegd maar met een brander bewerkt zodat de varkens onthaard werden. In het midden werden een aantal bamboematten op de grond gelegd. Daarop werden de varkens door 8 mannen verder tot vlees verwerkt. Dat gebeurde in een hoog tempo.

Omdat ze pal in de zon zaten werden er grote palmtakken naast hen neergezet om toch nog wat schaduw te hebben. Onder het snijden en hakken van het vlees was er ook nog tijd voor koffie met rijst en uiteraard een sigaretje. Zodra het vlees kort genoeg was gesneden werd het in twee grote pannen gedaan die op het houtvuur stonden. In de pannen zat al water zodat het vlees gekookt werd. Verder werd er zout en limoengras aan toegevoegd. Dat mocht zo een tijd staan pruttelen.

Op het terrein werden 5 bomen tijdelijk geplaatst. Deze zullen de hele ceremonie blijven staan. Met vereende krachten werd ook de zware bamboeboom op zijn plaats gezet. De slagers waren inmiddels klaar met hun werk. Nadat de bamboematten weer waren opgeruimd was het terrein weer schoon. Er waren alleen nog enkele schroeiplekken te zien waar de varkens onthaard waren maar verder was er nauwelijks meer bloed te zien.

Toen de bomen overeind stonden was het tijd voor de lunch. Alle aanwezigen, inmiddels ruim 300 mensen kregen eten. Er werden grote manden met rijst uitgedeeld en een schaal met een vis en bonen. Verder kregen we het gekookte varkensvlees. Van papier werd weer een soort bord gevouwen. De bonen waren erg pittig maar het varkensvlees was heerlijk. We kregen een beker met water. Toen het water op pas werd deze snel gevuld met palmwijn. Deze wijn was eerder op een brommertje gebracht. De man had 6 jerrycans van 20 liter bij zich.

Na de lunch werd de lijkkist op de baar geplaatst. De vrouw was nog maar een maand geleden overleden maar de familie had toch al besloten om haar nu te begraven. Soms duurt dat wel meer dan een jaar. Al die tijd blijft het lichaam dan in het hoofdhuis. Nu men formaline gebuikt wordt de stank binnen de perken gehouden. In Toraja vinden alleen maar begrafenissen plaats van juni tot oktober. De andere maanden is men te druk op het land. Er zijn nog 65 dorpjes zodat er bij dagelijks wel ergens een ceremonie start.

Nadat de kist op de baar werd geplaatst werd het typische Toraja dak op de baar geplaatst. Daarvoor gebruikte men een vrachtauto zodat het makkelijker getild kon worden. Hierna begonnen de vrouwen met grote stokken in een holle boomstam te slaan als teken dat de ceremonie nu echt begonnen was.

Een ceremonieleider hield een toespraak waarin het leven van de vrouw werd beschreven. Daarna vormden de naaste familieleden en anderen die aan wilden sluiten een grote kring terwijl men een mantra riep.

Na enige tijd wachten werden de buffels naar binnen geleid. In totaal 22 buffels kwamen op het terrein en werden daar getoond. Men liep een grote ronde rond het dorp waarbij de vrouwen onder een groot rood lint liepen als verwijzing naar het bloed. Er werd weer thee en koffie geschonken. Ondertussen werd het eten dat nog over was onder de aanwezigen verdeeld. De naam werd opgeroepen en dan kon men een bak met rijst en varkensvlees krijgen.

Er werd weer een buffel binnen gebracht. Eerst werd in een groot boek beschreven wat voor soort buffel het was en hoeveel hij waard was. Alle genodigde groepen hadden zich al eerder moeten melden om hun dieren aan te melden. Zo kan men bijhouden wie wat meegebracht geeft. De varkens en buffels die de komende dagen geschonken worden zullen niet allemaal geofferd worden. Een groot gedeelte zal weer worden verkocht en worden bewaard voor de volgende ceremonie om dan weer weg te geven. Nadat de boekhouding op orde was, werd de buffel met zijn poten aan een stok in het midden van het terrein vastgebonden. Met een snelle haal werd de keel van het dier daarna doorgesneden. Het bloed spoot alle kanten op waarna het dier in elkaar zakte. Het had geen enkel geluid gemaakt in tegenstelling tot de varkens die soms behoorlijk krijsten. Nadat de buffel was neergestort keek niemand meer naar hem om. Men liet hem gewoon zo liggen.

Met veel sterke handen werd de baar opgetild en recht voor het huis geplaatst. Het Toraja dak werd er afgehaald. Dit werd op een apart platform neergezet. Vervolgens werd de kist via een grote bamboetrap naar de tweede verdieping van het huis gebracht. Daar blijft hij staan totdat over 6 dagen de route naar de begraafplaats zal worden afgelegd. In de tussenliggende dagen zullen er vele groepen uit de omgeving de plek komen bezoeken om hun laatste eer te bewijzen.

Het was een indrukwekkende ceremonie. Alles gebeurde in een heel rustige en gemoedelijke sfeer. Er waren nauwelijks emoties. Slechts kort waren er enkele nichten die met betraande ogen bij de kist stonden. Verder was het inderdaad zoals Domingus zei een party.

Na de ceremonie zijn we nog naar een ander dorp gereden. Daar zagen we de stenen van herinnering staan. In elk dorp is naast de begraafhuisjes ook een plek waar stenen bij elkaar staan om de doden te herdenken. Ook bij het inwijden van deze stenen worden weer buffels geofferd. Hoe hoger de steen hoe meer buffels er geofferd zijn tijdens de ceremonie.