Woensdag, 14 december 2011, zonnig, 29

Na het ontbijt werden we verwelkomd door onze vrouwelijke gids en de chauffeur van de tuk-tuk waarmee we vandaag op pad gingen. We moesten eerst onze kleding aanpassen want voor een bezoek aan het koninklijke paleis moesten de schouders bedekt zijn. We reden naar het paleis. Dat bestaat uit verschillende gebouwen. Niet alle gebouwen zijn toegankelijk voor het publiek. De privé ruimten mogen buitenstaanders nooit zien. Vlak bij de ingang stond een boom die elke dag nieuwe bloemen produceert om ze tegen de avond weer te laten vallen.

We kwamen op het grote middenterrein uit. Daar zijn vier poorten. De ene poort gebruikt de koning als hij naar het paleis aan de oever gaat om naar de bootraces te kijken. De andere wordt alleen gebruikt als hij komt te overlijden. Via die poort zal hij dan zijn laatste reis maken. De andere 2 zijn gewone ingangen.

We liepen eerst naar het dominantste gebouw. Als toegang tot dit paleis ligt een brede trap met aan beide zijde een zevenkoppige slang. Het dak van het gebouw wordt door een soort bewakers met vleugels gedragen waardoor het gebouw lijkt te vliegen.

Dit deel van het paleis is de troningszaal. Het was prachtig bewerkt. In het midden lag een handgeknoopt tapijt dat daarna in het marmer van de zijpaden door liep. Er stonden drie grote drums. Een voor het aanroepen van de regen, een van het aanroepen van vruchtbaarheid en een soort gong die gebruikt wordt om voor de koning te bidden. In het midden stond een grote gouden troon. Er waren prachtige kroonluchters en het plafond was helemaal beschilderd met moedige verhalen van vroegere krijgsheren. Ook was er een gouden beeld van de huidige koning. Als eerbetoon moet je hier op je blote voeten lopen en is het maken van foto’s strikt verboden.

In het naast gelegen gebouw mochten we wel kijken naar de kostuums en gebruiksvoorwerpen van de hofhouding. Deze hebben voor elke dag van de week een andere kleur. Ook was er een gouden kostuum van het koninklijke paar te zien.

We liepen door naar een volgend terrein. Om daar te komen, gingen we door een poort.

Aan de binnenkant van de omheining was een grote muurschildering gemaakt van het hindoe verhaal over de liefde van een prins en een prinses met de bijbehorende oorlogen en lieflijkheden. Op het terrein stonden drie stupa’s. Eentje was er voor het vierjarige dochtertje van de koning. In de andere lagen vorige vorsten begraven. Het hoofdgebouw wordt zilveren paleis genoemd. Dit komt omdat de vloer van zilver is. De gehele vloer is belegd met een laag zilver. In het midden stond een jadekleurige Boeddha. Daarom heen stonden enkele gouden boeddha’s. De groene Boeddha was niet echt. Het origineel is in het verleden gestolen en staat nu in Thailand. Voor de Boeddha’s stond een levensgrote gouden afbeelding van een koningin met in haar hart, hoofd en handen grote diamanten. Langs de zijkant van het paleis stonden vitrines met gouden en zilveren beeldjes van goden.

We verlieten dit terrein om in het olifantengebied te komen. Vroeger stonden hier de koninklijke olifanten. Buiten het paleis verplaatste de koninklijke familie zich uitsluitend per olifant. Er waren dus allerlei soorten draagstoelen om deze ritjes zo comfortabel mogelijk te maken.

We verlieten het paleis en reden met onze tuk-tuk naar de Wat Phnom. Deze tempel ligt vlak bij de haven op een heuvel. Voor de heuvel staat een boom waarin vliegende honden leven. Elke avond vliegen deze uit.

In de 14^e eeuw heeft Lady Penh boven op de heuvel een tempel opgericht. Later is zij daar zelf begraven en zo haar naam aan deze stad gegeven. Zowel de Lady als Boeddha worden hier dan ook aanbeden. Dat gebeurt met veel wierook en voedsel als offergave.

Na het bezoek aan de Wat reden we naar een stuk zwarte geschiedenis van Cambodja. In de periode 1976 – 1979 heeft de Rode Khmer onder aanvoering van Pol Pot een zwaar schrikbewind gevoerd. In deze periode hebben naar schatting 1,5 tot 2 miljoen Cambodjanen de dood gevonden. Iedereen kon zonder reden worde opgepakt en worden opgesloten in een van de vele gevangenissen die er in het land waren gemaakt. Hiervoor werden vaak schoolgebouwen gebruikt.

In de klaslokalen werden dan kleine cellen gemetseld waaraan de gevangenen werden vast geketend. Iedereen werd op de foto gezet. In de gevangenis werden de mensen op gruwelijke wijze gemarteld. Zo werden nagels uitgetrokken en de handen en voeten daarna overgoten met alcohol.

Er werden schorpioenen onder de huid aangebracht. Er was een vorm van waterboarding. Ook werden gevangen op de kop opgehangen. Als je niet belangrijk genoeg was, werd je meteen vermoord. We hebben de gevangenis in Phnom Penh gezocht. Deze heette Tuol Sleng en stond bekend als S-21. We begonnen heel rustig met kamers waar een eenpersoonsbed in stond. Deze waren gebruikt voor de belangrijke invloedrijke mensen. Hierna kwamen we uit bij de ruimten voor de minder gelukkigen. Deze kregen een celletje waarin je amper kon liggen. Op de bovenverdieping waren geen aparte ruimten meer. Hier werden de mensen gewoon aan elkaar vastgemaakt met stalen kettingen.

Er waren hier zowel mannen, vrouwen als kinderen. Als een lid van een gezin werd opgepakt, werd vaak het complete gezin daarna uitgeroeid. Overal stonden foto’s van mensen die hier vermoord zijn. Op grote borden waren hun pasfoto’s te zien. Ook waren er foto’s te zien van de gemartelde lichamen. Slechts 7 mensen hebben uiteindelijk de verschrikking overleefd. Bij de bevrijding in 1979 werden de laatste gevangenen nog terplekke doodgeschoten. Deze zijn nu op het binnenterrein begraven. In eerste instantie werden de doden begraven op een terrein dat grensde aan de gevangenis. Dat was echter al snel te klein. Daarom werd een nieuw terrein gevonden op zo’n 15 kilometer van de stad, de zogenaamde Killing Fields. Hier zijn door het regime 8.955 mensen vermoord en in massagraven gestopt. In totaal zijn er 166 massagraven gevonden. Het terrein is nu een museum als eerbetoon aan de slachtoffers. Toen men in 1979 de gruwelijke ontdekking deed van de massagraven is men begonnen om alle resten te verzamelen. Door forensisch experts zijn alle schedels en botten in verschillende klassen ingedeeld. Mannen, vrouwen en kinderen en daarna geschikt op geschatte leeftijd. In 1980 heeft men besloten om een soort pagode te bouwen om daarin de resten te bewaren.

Het is een toren geworden met 17 verdiepingen. Op de onderste liggen de weinige kledingstukken die zijn gevonden. Op de 2^e tot en met de 9^e liggen alleen maar schedels. Op de verdiepingen daarboven de overige botten. Deze zijn voor het publiek niet meer zichtbaar. De toren is tot de 10 verdieping van glas. Daarbinnen staat een tweede glazen toren zodat van buiten de schedels goed zichtbaar zijn.

De gaten van de massagraven zijn nog steeds goed zichtbaar. Ook komt er door de regenperiode steeds weer nieuw materiaal aan de oppervlakte. Zo waren er tanden en stukje bot te zien.

Het was erg macaber om hier over heen te lopen. Onze gids heeft deze verschrikkelijke periode als jong meisje meegemaakt en heeft het er soms nog moeilijk mee om hier over te praten.

We kregen in het bijbehorende museum een video te zien van de gruwelijkheden en het ontstaan van de Killing Fields of Choenung EK Genocidal Centre zoals de Cambodjanen het noemen. Een stuk geschiedenis waar we erg stil van werden en dat zeker niet in de kouwe kleren ging zitten. Het blijft moeilijk voor te stellen dat dit alles nog maar 33 jaar geleden heeft plaats gevonden.

We reden met onze tuk-tuk weer terug naar de stad.

Door het regenseizoen was de weg erg slecht geworden. Daar reden nu vrachtauto’s met zand af en aan om de zaak te herstellen. Dat gaf een enorme stofboel. We snappen nu waarop veel mensen hier een mondkapje dragen want het was echt stofhappen achter in ons open rijtuig. We reden naar de Russische markt. Ook hier worden weer allerlei waren te koop aangeboden.

Daarna namen we afscheid van de gids en tuk-tuk chauffeur. We hebben nog een wandeling door de stad gemaakt om te gaan dineren in het restaurant dat de gids had aangeraden voor de lunch. Ook de Cambodjaanse keuken is erg lekker en verschilt tot nu toe nauwelijks van de Vietnamese variant .